Lãnh đạo cần rèn luyện trực giác như thế nào?

Dữ liệu, kinh nghiệm thực tiễn và khả năng phân tích là những “trụ cột” định hình mọi quyết định quản trị, nhưng riêng trực giác lại đóng vai trò đặc biệt ở những tình huống không ai ngờ tới. Khi các con số không còn đủ nhanh hoặc đủ rõ để trả lời cho những bước đi lớn, trực giác chính là bí quyết giúp lãnh đạo nhìn ra cơ hội hoặc nhận biết rủi ro tiềm ẩn. Nhà lãnh đạo cần rèn luyện trực giác của mình nếu muốn đưa tổ chức đi xa hơn. Cùng MISA AMIS khám phá thêm về cách rèn luyện trực giác cho những người đứng đầu.

1. Trực giác của lãnh đạo là gì?

Trực giác trong lãnh đạo là khả năng đưa ra quyết định hoặc nhận định nhanh chóng dựa trên cảm nhận sâu sắc, tổng hợp từ kinh nghiệm, kiến thức và những dấu hiệu khó gọi tên từ thực tế.

Đây là “giác quan” giúp người đứng đầu lựa chọn hướng đi dù dữ liệu chưa đầy đủ hoặc bối cảnh quá mới mẻ. Trực giác thường âm thầm hình thành từ quá trình tích lũy, quan sát và tự đối chiếu xuyên suốt hành trình quản trị.

Một câu hỏi đặt ra là trực giác có gì khác với lý trí, cảm tính? Chúng ta có thể xem xét các khía cạnh sau đây: 

• Trực giác là kết quả kết hợp giữa đầu óc logic và kinh nghiệm thực tiễn. Đó là “cảm giác chắc chắn” xuất hiện chớp nhoáng, nhưng lại có nền tảng vững chắc phía sau.
• Lý trí thiên về phân tích, cân nhắc từng thông tin, số liệu một cách bài bản, quá trình ra quyết định mang tính hệ thống và thường tốn nhiều thời gian hơn.
• Cảm tính đơn thuần dựa vào cảm xúc nhất thời, dễ dẫn đến quyết định chủ quan, tùy hứng hoặc thiếu cân nhắc.

2. Vì sao trực giác quan trọng với lãnh đạo hiện đại?

Thương trường luôn xoay vòng giữa những cơ hội và thách thức. Dù sở hữu số liệu cập nhật liên tục và hệ thống hỗ trợ ra quyết định hiện đại, đôi khi người lãnh đạo vẫn phải đối mặt với những thời điểm không có lựa chọn nào thật sự chắc chắn. Đó là lúc trực giác trở thành điểm tựa bí mật, giúp dẫn dắt đội ngũ vượt qua vùng “mù thông tin” một cách tự tin và linh hoạt.

Quyết định tốc độ khi thiếu dữ liệu

Không phải lúc nào mọi lựa chọn cũng có đầy đủ bằng chứng hoặc số liệu rõ ràng. Trực giác giúp lãnh đạo ra quyết định trong tích tắc, đảm bảo tổ chức không rơi vào trạng thái chần chừ hay bỏ lỡ cơ hội quý giá.

Giải mã tình huống chưa từng có tiền lệ

Trước những sự kiện bất ngờ, như khủng hoảng thị trường, biến động chính sách hay nhu cầu đổi mới, lãnh đạo không thể tìm kiếm câu trả lời mẫu mực từ sách vở. Lúc này, trực giác chính là người “cố vấn” đáng tin cậy nhất.

Nhận diện sớm cơ hội và rủi ro tiềm ẩn

Nhiều cơ hội trên thương trường hoặc nguy cơ từ nội bộ không hiện rõ thông qua con số. Chỉ nhờ trực giác nhạy bén, nhà lãnh đạo mới có thể nhanh chóng nhận ra dấu hiệu lạ, kịp thời chủ động bắt nhịp hoặc ngăn chặn những mầm mống khó lường.

Xây dựng niềm tin và uy tín với đội ngũ

Một người lãnh đạo có khả năng phán đoán nhanh, quyết đoán và nhiều lần đúng sẽ tạo được niềm tin lớn nơi tập thể. Đội ngũ sẽ chủ động đồng lòng, sẵn sàng phối hợp khi đối mặt với bất định, bởi họ biết người dẫn đường của mình có trực giác nhanh nhạy.

3. Điều gì tạo nên trực giác sắc bén ở người lãnh đạo?

Trực giác lãnh đạo không tự nhiên mà có, cũng không phải “bản năng trời phú”. Đằng sau mỗi quyết định chuẩn xác trong tích tắc là một chuỗi nền tảng, luyện tập và điều chỉnh liên tục từ trải nghiệm cá nhân cũng như va chạm với môi trường đa chiều của người đứng đầu.

Trực giác càng bén nhạy khi nhà lãnh đạo tích lũy nhiều hiểu biết cả chuyên môn lẫn thực tế, ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Họ quan sát, lắng nghe, thử nghiệm ở nhiều vai trò, nhiều ngành nghề và không ngừng trau dồi kiến thức mới. Cảm nhận sâu sắc về con người, thị trường, tâm lý tổ chức chính là yếu tố tạo nên nên trực giác thực chiến.

Một nhà lãnh đạo tốt biết đặt câu hỏi cho chính bản thân sau mỗi quyết định: Tại sao mình chọn hướng đi đó? Trực giác mình bám vào tín hiệu nào của thực tế? Nhờ sự tự phản tỉnh này, họ phát hiện ra những thành kiến, điểm yếu và điều chỉnh trực giác ngày càng gần với thực tiễn thay vì cảm tính nhất thời.

4. Lãnh đạo cần rèn luyện trực giác như thế nào?

Lãnh đạo cần rèn luyện trực giác – đây là điều hầu hết các nhà lãnh đạo đều ý thức được, nhưng luyện như thế nào còn quan trọng hơn. Dưới đây là những cách thức thực tiễn nhất để phát triển giác quan đặc biệt này.

Chủ động trải nghiệm đa chiều

Mỗi tình huống mới đều là một bài kiểm tra và là bài học cho trực giác, từ dự án phức tạp, khủng hoảng nội bộ, cho đến thay đổi mô hình vận hành… Lãnh đạo nên tự đặt mình vào những thử thách chưa từng gặp, quan sát cả thành công lẫn thất bại, để hình thành những phản xạ nhạy bén, linh hoạt hơn khi đứng trước những biến động thật sự.

Tăng tương tác và học hỏi ngang hàng

Thay vì chỉ tập trung vào nội bộ hay lĩnh vực quen thuộc, hãy chủ động trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, lắng nghe góc nhìn từ các lãnh đạo ở phòng ban khác, công ty khác hoặc thậm chí ngành nghề khác. Việc đối thoại với những người có xuất phát điểm và lối tư duy khác biệt sẽ giúp trực giác mở rộng biên độ, dễ nhận diện các tình huống ngầm mà bình thường bạn có thể bỏ qua.

Ghi chép và phân tích quyết định trong thực tiễn

Đừng để các quyết định qua đi mà không nhìn nhận lại. Việc thường xuyên ghi chép những phán đoán, dự báo và so sánh với kết quả thực tế sẽ giúp bạn nhận ra đâu là điểm mạnh, đâu là thành kiến khiến trực giác chệch hướng. Chính thói quen “soi lại đường đi” này cho phép trực giác dần trở nên chính xác và bản lĩnh hơn.

Thực hành giả lập với các kịch bản phức tạp

Trước khi ra quyết định, bạn có thể tự giả lập các tình huống, đặt ra nhiều giả thuyết và thử phản ứng của mình với từng kịch bản. Quá trình này không chỉ mài sắc trực giác mà còn giúp bạn nhận diện rủi ro tiềm ẩn, tạo ra khả năng ứng biến nhanh với những sự cố bất ngờ trong thực tế lãnh đạo.

Lắng nghe và cân nhắc kỹ

Thay vì quyết định vội theo cảm giác bộc phát, hãy nghiêm túc tự hỏi: “Vì điều gì mình lại nghĩ như vậy?” hoặc “Bằng chứng ngầm nào đang ảnh hưởng đến cảm nhận này?”. Việc kết hợp lắng nghe cảm xúc bên trong với sự kiểm chứng logic sẽ khiến trực giác trở thành công cụ phán đoán đáng tin cậy, không bị dẫn dắt bởi cảm xúc thoáng qua.

5. Những nhầm lẫn phổ biến về trực giác lãnh đạo

Nhiều lãnh đạo nhắc về trực giác như một sức mạnh đặc biệt, nhưng không phải ai cũng hiểu đúng và vận dụng hiệu quả. Ba nhầm lẫn dưới đây rất dễ khiến trực giác trở thành điểm yếu thay vì lợi thế trong điều hành doanh nghiệp.

Nhầm lẫn trực giác với cảm tính hoặc may rủi

Không ít người cho rằng trực giác chỉ là cảm xúc cá nhân, thích thì làm hoặc lựa chọn “có linh cảm tốt”. Thực tế, trực giác của lãnh đạo khác biệt ở chỗ nó dựa vào tích lũy kinh nghiệm và nhiều lớp dữ liệu ngầm, chứ không phải hành động bột phát, bon chen theo ý thích nhất thời.

Dựa dẫm vào trực giác khi thiếu kinh nghiệm

Một số lãnh đạo trẻ, thiếu trải nghiệm thường dễ cho rằng mình “có trực giác mạnh”, nhưng thật ra đó chỉ là phỏng đoán hoặc đoán mò. Nếu chưa từng trải qua các bài kiểm tra thực tiễn hoặc chưa có nền tảng kiến thức vững chắc, quyết định dựa vào trực giác rất dễ bị lệch và dẫn tới sai sót.

Không biết lúc nào nên dùng trực giác

Lãnh đạo hiệu quả biết khi nào cần tin vào “giác quan thứ sáu” và khi nào phải kiểm chứng bằng số liệu, ý kiến tập thể hoặc phân tích lý tính. Ngược lại, một số người hoặc lạm dụng trực giác trong mọi tình huống, hoặc quá dè dặt, không đủ tự tin sử dụng trực giác ngay cả khi nó thực sự hữu ích, khiến những cơ hội, rủi ro khó nhận diện nhất bị bỏ qua hoặc xử lý sai cách.

6. Kết hợp trực giác và công nghệ, quyết định dựa trên dữ liệu và kinh nghiệm thay vì cảm tính

Khi trực giác được hậu thuẫn bởi những nền tảng công nghệ quản trị hiện đại như MISA AMIS HRM, việc ra quyết định của nhà quản lý trở nên tự tin và hệ thống hơn rất nhiều, đặc biệt ở những tình huống phức tạp hoặc nhạy cảm về nguồn nhân lực.

Các hệ thống quản trị nhân sự thông minh không đơn thuần lưu trữ hồ sơ mà còn đem lại “bức tranh toàn cảnh” nhờ phân tích dữ liệu, tự động cảnh báo và cung cấp báo cáo đa chiều. Nhờ vậy, lãnh đạo dễ dàng lắng nghe trực giác của mình mà không bỏ qua bất kỳ tín hiệu khách quan nào từ thực tế tổ chức.

Tìm hiểu thêm

Những tính năng nổi bật mà MISA AMIS HRM hỗ trợ lãnh đạo:

• Báo cáo trực quan hiệu suất, thăng tiến, năng lực giúp phát hiện xu hướng tiềm ẩn nhanh chóng.
• Cảnh báo sớm rủi ro về luân chuyển nhân sự, giảm gắn kết, biến động năng suất.
• So sánh chỉ số nhân sự, chi phí, hiệu quả giữa các phòng ban giúp củng cố nhận định lãnh đạo.
• Lưu trữ đầy đủ lịch sử quyết định, đánh giá để dễ dàng tra cứu nguyên nhân – kết quả.
• Trợ lý ảo AVA sẵn sàng cung cấp cho người dùng các dữ liệu, thông tin một cách nhanh nhất.

Trải nghiệm sức mạnh kết hợp giữa trực giác lãnh đạo và dữ liệu hiện đại cùng MISA AMIS HRM để ra quyết định chính xác trong mọi tình huống. Đăng ký nhận tài khoản dùng thử miễn phí: 

7. Kết luận

Lãnh đạo cần rèn luyện trực giác để không bị động trước những tình huống phức tạp hoặc dữ liệu chưa đầy đủ. Một trực giác sắc bén là kết quả của kinh nghiệm, học hỏi chủ động và sự va chạm liên tục, nhưng sẽ trở nên mạnh mẽ hơn nếu được soi chiếu bởi công nghệ và dữ liệu minh bạch. Hy vọng những chia sẻ từ MISA AMIS sẽ giúp các nhà quản trị có thêm định hướng trong việc phát triển trực giác trong công việc.